Қазақстанда атом электр станциясы құрылысыбірнеше жылдан бері өзекті тақырыптардың біріболып келеді. Елде энергетикалық қажеттіліктердіңартуы және экологиялық мәселелерді шешужолында атом энергиясын пайдалану мүмкіндігіжиі талқыланып жүр. Бұл мәселеге байланыстытүрлі пікірлер бар: біреулер АЭС салу экономикалық тиімді әрі экологиялық таза энергия көзі десе, өзгелер оның қауіпті екенін ескертеді. АЭС құрылысы туралы пікірталас халық арасындада, сарапшылар арасында да қызу талқыға түсуде.
Қазақстан энергетикалық ресурстарға бай мемлекет екені белгілі, әлемдегі ірі мұнай, газ жәнекөмір қорлары бар елдер қатарына кіреді. Дегенмен, соңғы жылдары жаһандық экологиялықмәселелер мен парниктік газдар шығарындыларыназайту қажеттілігі елдің энергетикалық саясатынқайта қарауға түрткі болды. Осы тұрғыдаҚазақстанның төмен көміртекті экономикаға көшуміндеті алға қойылды.
Қазіргі уақытта Қазақстанның энергия өндірусаласы негізінен көмірге тәуелді. Бұл экологиялықпроблемаларға алып келіп, ауа сапасыннашарлатады. Ал атом энергиясы көмірге қарағандаэкологиялық таза, себебі ол атмосфераға зияндыгаздар шығармайды. АЭС салу осы мәселенішешудің бір жолы ретінде ұсынылып отыр.
АЭС құрылысының артықшылықтары:
1. Экологиялық тиімділік: Атом энергиясыатмосфераға парниктік газдар шығармайды, бұлкөмір немесе табиғи газбен салыстырғандаэкологиялық жағынан әлдеқайда таза энергия көзі.
2. Тұрақты энергия көзі: АЭС ұзақ мерзімдіперспективада тұрақты энергия көзін қамтамасызетеді, өйткені атомдық реакторлар ұзақ жылдарбойы тоқтаусыз жұмыс істей алады.
3. Экономикалық тиімділік: Атом электрстанциясы іске қосылған соң, оның өндірген электрэнергиясы арзанырақ болуы мүмкін. Бұл өзкезегінде экономикалық өсімді қолдайды.
Қазақстанда АЭС салу мәселесі бірнеше ретталқыланды. Мемлекет 2030 жылға дейін энергия теңгерімін әртараптандыру жоспарын жасап, атом энергиясын солардың бірі ретінде қарастыруда. Елдің бірнеше аймағы – Ақтау және Алматы облыстары АЭС құрылысын салу үшін ұсынылды.
Бүгінде Қазақстан ядролық технологияларсаласында белгілі бір тәжірибеге ие. Мысалы, елде Ұлттық ядролық орталық жұмыс істейді, бұлзерттеу реакторларын пайдалануға мүмкіндікбереді. Сонымен қатар, Қазақстан әлемдегі ең іріуран өндіруші елдердің бірі болып табылады, бұлАЭС отынымен қамтамасыз ету мәселесін оңайшешуге мүмкіндік береді.
Қазақстанда АЭС салу туралы мәселе көптегенфакторларды ескеруді талап етеді. Бұл шешім елдіңэнергетикалық қауіпсіздігін қамтамасыз етіп, көміртекті азайту міндеттерін орындауға мүмкіндікбереді. АЭС салу – тек экономикалық тиімділік пен экология мәселелері емес, сонымен біргеқауіпсіздік пен тұрақтылықты талап ететін күрделішешім. Қазақстанның бұл бағыттағы шешімі елдіңболашағы мен тұрақты дамуы үшін маңызды рөлатқарады.
Светлана Кабулова,
газет тілшісі